مطالعه تغییر پذیری بارش دهه های اخیر ایران

در این مقاله تغییرات ویژگیهای بارش 34 ایستگاه سینوپتیک کشور مورد مطالعه و بررسی شده است. این ایستگاه ها دارای30 سال داده پیوسته در دوره آماری 1951-1991 بودند و از نظر مکانی در سطح کشور دارای توزیع متناسب می باشند. برای دستیابی به یک ایده کلی از رفتار بارش، از میانگین متحرک و برای بررسی همگنی داده های بارش، از روش تبدیل شده آبه، انحرافات تجمعی، نسبت بیشینه ورسلی و خود همبستگی مرتبه اول استفاده شده است. مطالعه روند و معناداری آن، با استفاده از آزمون پارامتریک تی- استیودنت و آزمون های ناپارامتریک من کندال و اسپیرمن به همراه تحلیل کمی روند صورت گرفته است. برای کشف نقاط جهش در میانگین های بارش از آزمون های من کندال دنباله ای، انحرافات تجمعی و نسبت بیشینه ورسلی بهره گرفته شده و سپس معنا داری نقاط با استفاده از آزمون های من ویتنی و کروسکال والیس بررسی شده است. دلایل ناهمگنی سری های بارش ایستگاه های منتخب، بیشتر ناشی از وجود روند و نوسانهای زیاد بوده و کمتر متأثر از جهش های ناگهانی می باشد. علیرغم تصور عمومی، کشور شاهد هر دو روند کاهشی و افزایشی در جمع بارش سالیانه ایستگاه های سینوپتیک بوده است. به عنوان مثال جمع بارش سالیانه در مشهد و تهران دارای روند مثبت و در بندر انزلی دارای روند منفی بوده است. روندهای بارش فصلی در هیچ یک از ایستگاه های مطالعه شده به صورت موازی رخ نداده است. واژگان کلیدی: تغییر پذیری، نوسان، روند، جهش، بارش ایران.